Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Łęczycy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2016r.

Sąd Rejonowy w Łęczycy Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSR Grzegorz Manista

Protokolant sekr. sąd. Joanna Kaczyńska

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2016r., w Ł.

na rozprawie

sprawy z powództwa A. B., A. J.

przeciwko G. K., W. K.

o ustalenie nieważności umowy sprzedaży, o zapłatę i o zobowiązanie

1.  zasądza od G. K. na rzecz A. B. i A. J. kwotę 5.258,76zł / pięć tysięcy dwieście pięćdziesiąt osiem złotych siedemdziesiąt sześć groszy / z ustawowymi odsetkami od kwoty:

- 5.000 / pięć tysięcy / zł od dnia 26 stycznia 2015r. do dnia zapłaty;

- 258,76zł / dwieście pięćdziesiąt osiem złotych siedemdziesiąt sześć groszy / od dnia 26 stycznia 2015r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

3.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania.

Sygn. akt I C 318/15

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu Rejonowego w Łęczycy w dniu 26 stycznia 2015r., A. B. i A. J. wnieśli o: ustalenie, że umowa kupna sprzedaży samochodu R. (...) nr rej. (...), zawarta w dniu 27 lipca 2014r. przez powodów A. B. i A. J. z pozwanym G. K. jest nieważna; zasądzenie od pozwanego G. K. na rzecz powodów kwoty 5.000zł tytułem zwrotu przekazanej sumy za kupno pojazdu i kwoty 258,76zł tytułem skapitalizowanych odsetek od należności głównej za okres od dnia 19 sierpnia 2014r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu wraz z ustawowymi odsetkami od wskazanych kwot naliczanych od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty, a także o zobowiązanie pozwanych G. K. i W. K. do odbioru samochodu marki R. (...) nr rej. (...), z miejsca zamieszkania powódki A. B., w Ł. przy ul. (...), w terminie 7 dni od uprawomocnienia się orzeczenia oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych / k. 2 – 6 – pozew /.

W odpowiedzi na pozew, pozwany G. K., wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu / k. 30 – 33 – odpowiedź na pozew /.

Pozwany W. K. nie uznawał powództwa i wniósł o jego oddalenie / k. 54 – 64 – protokół rozprawy z dnia 11 września 2015r. /.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 lipca 2014r. w Ł. została zawarta umowa sprzedaży samochodu, której stronami umowy byli sprzedający W. K. i G. K. oraz kupujący A. B. i A. J.. Przedmiotem umowy był pojazd marki R. (...), rok produkcji 2002, o numerze rejestracyjnym (...). Strony umówiły się na cenę sprzedaży 5000zł / d. k. 10 – kserokopia umowy sprzedaży samochodu /.

Przy sporządzaniu umowy byli obecni powodowie A. B., A. J., pozwany G. K., żona G. K. oraz H. R., będący ojczymem A. J.. H. R. oceniał stan techniczny pojazdu. Przed zakupem pojazdu, jego stan techniczny nie był badany na stacji diagnostycznej. Podczas podpisywania umowy W. K. był nieobecny / d. k. 86 w zw. z k. 55 – 56 - zeznania powódki A. B., k. 61 – 63 – zeznania świadka H. R., k. 86 – zeznania świadka I. K. /.

W dowodzie rejestracyjnym pojazdu, będącego przedmiotem umowy sprzedaży, jako właściciele wpisani byli W. K. i G. K., który to na skutek uwagi powódki A. B. o braku podpis drugiego właściciela, złożył podpis na umowie za W. K.. Pozwany G. K. w dniu sporządzania i podpisywania nie powoływał się, ani też nie przedstawił pełnomocnictwa udzielonego mu przez brata W. K.. Kontaktował się z nim jedynie przez telefon. W. K. wiedział o zawartej umowie sprzedaży i zaakceptował jej warunki / d. k. 11-16 – kserokopia dowodu rejestracyjnego, k. 75 – wydruk z bilingu rozmów, okoliczności bezsporne /.

Tego samego dnia, w którym została zawarta umowa sprzedaży, W. K. opłacił składkę OC za ubezpieczenie pojazdu w kwocie 322zł / d. k. 71 – kserokopia potwierdzenia wykonania przelewu - duplikat, k. 72 – 74 – informacje z A. D. /.

Następnego dnia po dniu w którym została sporządzona umowa, tj. 28 lipca 2014r., A. J. kontaktował się telefonicznie z G. K. w sprawie zablokowanych drzwi i niemożliwości wyświetlenia przejechanych kilometrów / d. k. 86 – 87 w zw. z 56- 57 – zeznania A. J. /.

Pismem z dnia 31 lipca 2014r., A. B., działając przez zawodowego pełnomocnika, wezwała pozwanego G. K. do zwrotu kwoty 5.000zł, przekazanej tytułem sprzedaży pojazdu R. (...) o nr rej. (...), do odbioru pojazdu od A. B., po wcześniejszym uzgodnieniu terminu. W wezwaniu powódka wskazała, że pozwany podpisał się za drugiego właściciela, działając niezgodnie z prawem, co powoduje, że zawarta umowa jest nieważna / d. k. 17 – 18 – kserokopia wezwania /.

W odpowiedzi na wezwanie powódki, w piśmie datowanym na dzień 11 sierpnia 2014r., zawodowy pełnomocnik działając w imieniu G. K., oświadczył, iż odmawia zapłaty wskazanej kwoty i odbioru pojazdu z uwagi na brak podstaw do występowania przez powódkę ze wskazanym żądaniem. Pełnomocnik podniósł, że umowa jest prawnie wiążąca. Wskazał również, że G. K. w chwili zbycia pojazdu posiadał ważne pełnomocnictwo, które otrzymał od W. K. / d. k. 19 – 20 – kserokopia odpowiedzi na wezwanie /.

W dniu 28 sierpnia 2014r., powódka A. B. złożyła do Prokuratury Rejonowej w Łęczycy zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez G. K. / d. k. 21- 22 – kserokopia zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa /.

Wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2015r., Sąd Rejonowy w Łęczycy, po ustaleniu, że G. K. popełnił zarzucany mu czyn, wyczerpujący dyspozycję art. 270§1 i §2a k.k. i na podstawie art. 66§1 k.k. oraz 67§1 k.k. warunkowo umorzył postępowanie karne w stosunku do niego na okres 2 lat próby oraz zasądził od G. K. na rzecz Skarbu Państwa opłatę w kwocie 60zł oraz kwotę 70zł tytułem wydatków postępowania / d. k. 46 akt załączonych II K 128/15 – wyrok Sądu Rejonowego w Łęczycy II Wydziału Karnego z dnia 10 kwietnia 2015r. /.

G. K. nie zwrócił powodom dochodzonej pozwem kwoty, ani też nie żądał zwrotu samochodu osobowego, który jest w posiadaniu powódki A. B. / okoliczności bezsporne /.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych powyżej dowodów z dokumentów, zeznań świadków H. R. / k. 61 – 63 /, I. K. / k. 86 / oraz zeznań stron postępowania powodów A. B. / k. 86 w zw. z k. 55 – 56 /, A. J. / k. 86 – 87 w zw. z k. 56 – 57/, pozwanych G. K. / k. 87 w zw. z k. 58 – 61 /, W. K. / k. 87 w zw. z k. 57 – 58 /.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków oraz stron postępowania, gdyż wzajemnie się uzupełniały, a nadto dotyczyły okoliczności bezspornych między stronami postępowania.

Sąd uznał za wiarygodne dowody z dokumentów, albowiem w toku postępowania nie ujawniła się żadna okoliczność, która podważyłaby wiarygodność tych dowodów.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo co do zasady jest uzasadnione i zasługuje na uwzględnienie, co do kwoty 5.258,76zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 5.000zł od dnia 26 stycznia 2015r. do dnia zapłaty, od kwoty 258,76zł od dnia 26 stycznia 2015r. do dnia zapłaty.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że G. K. na umowie sprzedaży, zawartej w dniu 27 lipca 2014r., pomiędzy powodami a pozwanymi naniósł za swojego brata W. K. podpis. W trakcie postępowania pozwany G. K. podnosił, iż takie umocowanie posiadał, jednakże okoliczność powyższa nie ma wpływu na ocenę ważności zawartej umowy. Zawarta umowa sprzedaży jest nieważna ponieważ G. K. sfałszował podpis swojego brata podpisując się jego imieniem i nazwiskiem. Pozwany G. K. jedynie kontaktował się telefonicznie z bratem W. K., co zostało potwierdzone wydrukami z bilingów telefonicznych. Okoliczność, iż kontakt miał miejsce została potwierdzona przez fakt opłacenia składki na obowiązkowe ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej przez W. K., jednakże nie wywiera to wpływu na ważność umowy sprzedaży.

Umowa sprzedaży z dnia 27 lipca 2014r. została podpisana przez G. K. przy użyciu personaliów W. K., co zostało potwierdzone wyrokiem warunkowo umarzającym postępowanie karne, w którym ustalono, iż G. K. w dniu 27 lipca 2014r., w Ł., woj. (...), w celu użycia za autentyczny, podrobił podpis W. K. na umowie sprzedaży z dnia 27 lipca 2014r. pojazdu marki R. (...) o nr rej. (...). Wprawdzie sąd cywilny nie jest związany ustaleniami wyroku uniewinniającego, umarzającego postępowanie z powodu okoliczności wyłączających dopuszczalność postępowania karnego / umorzenie bezwarunkowe /, warunkowo umarzającego postępowanie, a także wyrokiem nakazowym, a wyrok taki stanowi jedynie dowód z dokumentu, to w przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że umowa sprzedaży została podpisana przez G. K. przy użyciu personaliów W. K.. Okoliczność ta w przedmiotowej sprawie nie budziła wątpliwości. Złożenie podpisu przy użyciu nazwiska innej osoby nie może być traktowane jako działanie rzekomego pełnomocnika. Istotą działania pełnomocnika, także rzekomego jest działanie w imieniu innej osoby, co wynika z treści art. 103§1 k.c., który stanowi: „zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania”. W przedmiotowej sprawie G. K. nie działał jako pełnomocnik / rzekomy / swego brata, lecz podpisał umowę używając jego imienia i nazwiska. W konsekwencji, nie występuje sytuacja działania rzekomego pełnomocnika i art. 103 k.c. oraz art. 95§2 k.c. nie może znaleźć zastosowania / vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2005r., IV CK 128/05, LEX nr 186897 /. Dlatego też, w realiach rozpoznawanej sprawy umowa sprzedaży samochodu marki R. (...), jest nieważna.

Ocena ważności zawartej umowy sprzedaży samochodu marki R. (...) o nr rej. (...), stanowi przesłankę dopuszczalności żądania o zapłatę. Ocena ważności łączącej strony postępowania umowy rzutuje na zasadność powództwa o zapłatę. Uznanie umowy za nieważną skutkuje uznaniem żądania zapłaty, za usprawiedliwione, co do zasady i odpowiednio uznanie umowy sprzedaży za ważną skutkuje oddaleniem powództwa.

W realiach rozpoznawanej sprawy umowę sprzedaży samochodu zawartą w dniu 27 lipca 2014r., należało uznać za nieważną na podstawie art. 58§1 k.c. Nieważna czynność prawna nie wywołuje skutków prawnych określonych w jej treści, a w przypadku, gdy na jej podstawie strony spełniły świadczenia, to mają one charakter świadczeń nienależnych na podstawie art. 410§2 k.c., a tym samym strona, która świadczyła ma prawo żądać zwrotu tego co świadczyła na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu / art. 410§1 k.c. w zw. z art. 405 i nast. k.c. /, dlatego też roszczenie powodów A. B. i A. J. o zasądzenie od pozwanego G. K. kwoty 5.258,76zł należało uznać za zasługujące na uwzględnienie / vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 maja 2015r., I ACa 1010/13, LEX nr 1953153; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 września 2014r., I ACa 729/14, LEX nr 1563517 /.

W piśmie datowanym na dzień 31 lipca 2014r., które zostało doręczone najpóźniej w dniu 11 sierpnia 2014r. / powodowie przedstawili dowód nadania przesyłki poleconej do pozwanego G. K., nie przedstawiając dowodu doręczenia, dlatego też Sąd uznał, iż najpóźniej w dniu 11 sierpnia 2014r., data pisma, w którym G. K. udzielił odpowiedzi na pismo powodów, G. K. zapoznał się z treścią powyższego pisma powodów /, A. B. i A. J., powołując się na nieważność zawartej umowy, wezwali G. K. do zwrotu kwoty 5.000zł, w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania.

W zakreślonym terminie pozwany G. K. nie spełnił świadczenia pieniężnego i dlatego też na podstawie art. 410§2 k.c. w zw. z art. 482§2 k.c., Sąd zasądził od G. K. na rzecz A. B. i A. J. kwotę 5.258,76zł z ustawowymi odsetkami od kwoty:

- 5.000zł od dnia 26 stycznia 2015r. do dnia zapłaty;

- 258,76zł / kwota ustawowych liczonych od kwoty 5.000zł od dnia 19 sierpnia 2014r. do dnia 25 stycznia 2015r. / od dnia 26 stycznia 2015r. do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie, Sąd oddalił powództwo jako niezasługujące na uwzględnienie.

Odnośnie żądania powodów ustalenia, że umowa kupna sprzedaży samochodu R. (...) nr rej. (...), zawarta w dniu 27 lipca 2014r. przez powodów A. B. i A. J. z pozwanym G. K. jest nieważna, należy podkreślić, iż podstawą prawną żądania jest przepis art. 189 k.p.c. Przepis powyższy stanowi, iż powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Powództwo oparte o przepis art. 189 k.p.c. może być uwzględnione wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Przy czym pierwsza z wymienionych przesłanek, określana jako przesłanka skuteczności, decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, czyli ustalania istnienia przesłanki zasadności powództwa. Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Jest to obiektywna / czyli rzeczywiście istniejąca /, a nie tylko hipotetyczna / czyli w subiektywnym odczuciu strony / potrzeba prawna uzyskania przez stronę powodową odpowiedniej treści wyroku, gdy powstała sytuacja rzeczywistego naruszenia albo zagrożenia naruszenia określonej sfery prawnej / vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 października 2015 roku, I ACa 465/15, LEX nr 1927564 /.

Orzecznictwo ustaliło zasadę, że nie ma interesu prawnego ten, kto może poszukiwać ochrony prawnej w drodze powództwa o zasądzenie świadczeń pieniężnych / np. gdy dług stał się już wymagalny / lub niepieniężnych / np. gdy prawo własności zostało już naruszone przez pozbawienie lub zakłócenie posiadania w rozumieniu art. 222§1 lub §2 k.c. /. Zasada ta opiera się na założeniach, że - po pierwsze, wydanie wyroku zasądzającego możliwe jest, jeżeli także ustalona zostanie legitymacja czynna powoda, oraz - po drugie, że wyrok tylko ustalający istnienie stosunku prawnego nie zapewni ostatecznej ochrony prawnej, ponieważ nie jest - w przeciwieństwie do wyroków zasądzających - wykonalny na drodze egzekucji sądowej / por. m.in. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 1965r., II CR 266/64, OSP 1966, z. 6-8, poz. 166; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2002r., IV CKN 1519/00, LEX nr 78333 /. W rozpoznawanej sprawie powodom została udzielona ochrona prawna w części dotyczącej żądania zasądzenia świadczenia pieniężnego. Oceniając zasadność powództwa o zapłatę, Sąd przestankowo badał i stwierdził nieważność łączącej strony umowy sprzedaży samochodu marki R. (...) o nr rej. (...), zawartej w dniu 27 lipca 2014r. i dlatego też, Sąd uznał, iż powodowie nie posiadają interesy prawnego w żądaniu o ustalenie i z mocy art. 189 k.p.c. oddalił powództwo określone w punkcie 1 pozwu - o ustalenie, że umowa kupna sprzedaży samochodu R. (...) nr rej. (...), zawarta w dniu 27 lipca 2014r. przez powodów A. B. i A. J. z pozwanym G. K. jest nieważna.

Konsekwencją przyjęcia, iż nieważność czynności prawnej / zawartej umowy / uzasadnia obowiązek zwrotu wzajemnych świadczeń w oparciu o art. 410 k.c., jest uznanie, iż każdej ze stron postępowania przysługuje podmiotowe prawo do żądania zwrotu własnego świadczenia. To pozwani posiadają uprawnienie do żądania zwrotu samochodu marki R. (...) i brak jest podstawy prawnej do zobowiązania pozwanych G. K. i W. K. do odbioru samochodu marki R. (...) nr rej. (...), z miejsca zamieszkania powódki A. B., w Ł. przy ul. (...). W ocenie Sądu, powodowie powinni wezwać pozwany do odbioru samochodu, a w przypadku odmowy, podjąć przewidziane prawem środki prawne.

Mając na uwadze powyżej przedstawione okoliczności, Sąd oddalił żądanie powodów zawarte w punkcie 3 pozwu.

Sąd częściowo uwzględnił żądanie powodów / jedno z trzech żądań określonych w pozwie / i dlatego też orzekając o kosztach postępowania, na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c., Sąd zastosował zasadę wzajemnego zniesienia kosztów procesu.