Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Łęczycy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2025 roku

Sąd Rejonowy w Łęczycy I Wydział Cywilny , w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Wojciech Wysoczyński

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Katarzyna Retkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 stycznia 2025 roku

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko W. C.

o zapłatę

I.  uchyla w całości wyrok zaoczny z dnia 8 października 2024 roku;

II.  oddala powództwo w całości;

III.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 200 zł. ( dwieście ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygnatura akt I C 204/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 sierpnia 2024 roku powódka (...) SA z siedzibą w W. zastępowana przez zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i orzeczenie nim, że pozwana W. C. winna zapłacić na rzecz powódki kwotę 4.621,82 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 24 maja 2024 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że podstawą wydania nakazu ma być weksel zabezpieczający umowę pożyczki którą pozwana zawarła z powódką.

(pozew – k. 3,3v)

W dniu 8 października 2024 roku Sąd Rejonowy w Łęczycy wydał wyrok zaoczny zgodnie z żądaniem strony powodowej.

(wyrok zaoczny – k. 30)

W dniu 25 października 2024 roku pozwana skierowała do Sądu Rejonowego
w Łęczycy sprzeciw od powyższego wyroku zaocznego, zaskarżając go w całości oraz wnosząc o jego uchylenie i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu. W uzasadnieniu podniesiono m.in. iż umowa pożyczki zawiera klauzule abuzywne w zakresie prowizji za udzielenie pożyczki, odsetek i rzeczywistej stopy oprocentowania.

(sprzeciw od wyroku zaocznego – k. 35, 35v, k., 41, 41v) .

Postanowieniem z dnia 18 listopada 2024 roku, Sąd oddalił wniosek

pozwanej o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności orzeczonym w wyroku zaocznym z dnia 8 października 2024 roku ( postanowienie - k.47 ).

Na dalszym etapie strony podtrzymały swoje stanowisko w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13 czerwca 2022 roku pozwana jako pożyczkobiorca zawarła z powódką jako pożyczkodawcą umowę pożyczki gotówkowej nr (...). W umowie ustalono, że kwota pożyczki udzielanej pozwanej wynosi 3.750,00 zł, natomiast całkowita kwota, do zapłaty której pozwana się zobowiązała, wynosi 9.900,00 zł.

Pożyczka miała zostać spłacona w formie 36 miesięcznych, równych rat w wysokości 275,00 zł każda, w terminach wskazanych w harmonogramie spłat, stanowiącym załącznik do umowy.

Na wskazaną w umowie kwotę 9.900,00 zł składały się: pożyczka w wysokości 3.750,00 zł oraz koszty pożyczki w kwocie 6.150,00 zł (w tym opłata przygotowawcza 340,00 zł, wynagrodzenie prowizyjne pożyczkodawcy w wysokości 3.163,00 zł, wynagrodzenie prowizyjne pośrednika w kwocie 247,00 zł oraz odsetki umowne).

Spłata pożyczki została zabezpieczona poprzez wystawienie przez pożyczkobiorcę weksla własnego in blanco nie na zlecenie wraz z deklaracją wekslową, stanowiącą załącznik do umowy.

W przypadku nieterminowej spłaty należności pożyczkodawca miał prawo do naliczenia odsetek umownych za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie (481 § 2 ¹ kc).

Strony ustaliły także, że w przypadku częściowej wcześniejszej spłaty całkowitej kwoty do zapłaty kwota częściowej wcześniejszej spłaty zostanie zaliczona na poczet najbliższych rat nie powodując zmiany harmonogramu spłaty.

(kopia umowy pożyczki – k. 4 – 6v; haromonogram spłaty – k. 7)

W deklaracji wekslowej z dnia 13 czerwca 2022 roku pozwana upoważniła powódkę do wypełnienia weksla m.in. w sytuacji, gdy opóźnienie w płatności kwoty równej wartości jednej pełnej raty przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu do zapłaty w terminie 7 dni.

(kopia deklaracji wekslowej – k. 12)

Pozwanej przedstawiono do podpisu gotową, wypełnioną danymi umowę. Pozwanej nie udzielono informacji jaką kwotę w rzeczywistości będzie musiała spłacić, czym jest m.in. opłata przygotowawcza oraz jakie będą warunki wypełnienia weksla.

(wyjaśnienia pozwanej – k. 71,71v)

W piśmie z dnia 24 kwietnia 2024 roku powódka wypowiedziała pozwanej,
z zachowaniem terminu 30 dni umowę pożyczki z uwagi na niespłacanie rat zgodnie
z harmonogramem. W tym samym piśmie powódka wezwała pozwaną do wykupu weksla wypełnionego na kwotę 4.621,82 zł.

(kopia wypowiedzenia – k. 13, weksel – k. 11)

Na dzień wniesienia pozwu pozwany zapłacił powódce łącznie kwotę 5.225,00 zł tytułem spłaty pożyczki.

(bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wymienione wyżej dowody
z dokumentów których treść i autentyczność nie budziła wątpliwości. W szczególności Sąd oparł swoje ustalenia na załączonym przez stronę powodową formularzu umowy pożyczki. Dokumenty te pozwoliły bowiem na ustalenie warunków oraz wysokości zaciągniętej przez pozwaną pożyczki. Okoliczności zawarcia umowy pożyczki ustalono w oparciu o wyjaśnienia pozwanej, które korespondują z dowodami dokumentarnymi zgromadzonymi w sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 22 ¹ k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Zgodnie ze wskazaną definicją pozwanemu w niniejszej sprawie przysługiwał status konsumenta.

Zabezpieczeniem zawartej między stronami umowy pożyczki był weksel in blanco. Strony, zatem łączy zobowiązanie wekslowe uregulowane przepisami art. 921 ⁶ k.c. oraz ustawą z dnia 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe (tj. z dnia 26 stycznia 2016 r., Dz. U. z 2016 r. poz. 160).

Zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny i bada się jedynie sam dokument wekslowy. Powód może żądać wydania nakazu zapłaty przeciwko każdemu zobowiązanemu z należycie wypełnionego weksla. Obowiązki posiadacza weksla ograniczają się wyłącznie do złożenia weksla do akt i wyartykułowania żądania odpowiedniej treści. Z kolei Sąd rozpoznający zarzuty od nakazu zapłaty, który został wydany na podstawie weksla, może uwzględnić tzw. stosunek podstawowy, a więc ten stosunek zobowiązaniowy, w związku z którym weksel został wystawiony. Sąd może to jednak uczynić jedynie wówczas, gdy strona zainteresowana przeniesieniem sporu na taką płaszczyznę podejmie stosowne czynności. Sąd nie ma obowiązku działać w tym zakresie z urzędu. Pozwany może zatem kwestionować samo istnienie lub rozmiar roszczenia wekslowego ze względu na jego związek ze stosunkiem podstawowym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2000 r., V CKN 136/00 wraz z aprobującymi glosami M. Kalińskiego oraz P. Machnikowskiego). Taka możliwość pozwala na stwierdzenie, że w przypadku weksla wystawionego in blanco następuje osłabienie jego abstrakcyjnego charakteru. Osłabienie abstrakcyjności zobowiązania wekslowego ucieleśnionego w wekslu in blanco przejawia się w tym, że po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla, spór z płaszczyzny stosunku prawa wekslowego przenosi się na ogólną płaszczyznę stosunku prawa cywilnego. W praktyce oznacza to, iż strony procesu mogą powoływać się na podstawy faktyczne i prawne wynikające z łączącego je stosunku prawnego, który jest źródłem dochodzonego przez powoda roszczenia cywilnoprawnego (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1967 r., III CZP 19/66, OSNP 1968, Nr 5, poz. 79; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 1997 r., I CKN 48/97, OSNC 1997, Nr 9, poz. 124 wraz z aprobującymi glosami A. Szpunara oraz W. Kubala; wyrok SA w Białymstoku z dnia 6 grudnia 2012 r., I ACa 633/12, Lex nr 1254286).

Ustawa nie definiuje pojęcia weksla in blanco, ale przyjmuje się, iż weksel własny in blanco jest to dokument zawierający, co najmniej podpis wystawcy złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. W doktrynie podkreśla się, że prawo wekslowe używając wyrażenia "weksel, niezupełny w chwili wystawienia" wskazuje tym samym, iż taki dokument nie może być uznany za papier bezwartościowy. Zawiera on już zobowiązanie wekslowe, bowiem wystawca lub akceptant złożyli na nim swoje podpisy właśnie w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Z chwilą uzupełnienia weksla in blanco zgodnie z wolą wystawcy lub akceptanta i w sposób nadający mu cechy weksla własnego lub trasowanego staje się on wekslem. Jednakże zobowiązanie z poprawnie uzupełnionego weksla istnieje od chwili złożenia na nim podpisu a nie dopiero od chwili uzupełnienia weksla (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2003 r., I CKN 434/01, LEX nr 137623; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 14 listopada 2003 r., II AKz 835/03, Wokanda 2004, nr 5, s. 43).

Pomimo to, dopóki weksel in blanco nie zostanie uzupełniony w sposób nadający mu cechy weksla, osoby podpisane na wekslu in blanco nie mogą być traktowane jako zobowiązane wekslowo (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 1930 r., Rw. III 1445/30, PS 1931, poz. 486). Jeżeli weksel in blanco zostanie uzupełniony niezgodnie z art. 1 i 2 albo 101 i 102 (chodzi zatem tylko o warunki formalne ważności weksla), wówczas taki weksel będzie nieważny i osoby na wekslu podpisane nie są tym samym dłużnikami wekslowymi. Inną kwestią jest natomiast wypełnienie weksla niezgodnie z zawartym porozumieniem wekslowym (deklaracją wekslową).

Zgodnie z art. 41 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1528 z późn. zm.) weksel lub czek konsumenta wręczony kredytodawcy w celu spełnienia lub zabezpieczenia świadczenia wynikającego z umowy o kredyt konsumencki powinien zawierać klauzulę "nie na zlecenie" lub inną równoznaczną. W razie przeniesienia posiadania weksla zabezpieczającego umowę o kredyt konsumencki przez kredytodawcę na inną osobę, nawet wbrew jego woli, odpowiada on za wynikłą stąd dla konsumenta szkodę.

Należy zgodzić się z pozwaną, że w sprawie niniejszej mamy do czynienia z klauzulami abuzywnymi.

Celem ochrony konsumentów, jako strony ekonomicznie słabszej, ustawodawca w treści art. 385 ¹ - 385 ³ k.c. usankcjonował stosowanie przez kontrahentów, będących profesjonalnymi podmiotami obrotu gospodarczego, niedozwolonych postanowień umownych (tzw. klauzul abuzywnych). Powołane przepisy stanowią implementację dyrektywy Rady Unii Europejskiej nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.Urz.UE 1993 L 95/29 z późn. zm.).

Ustawodawca przewidział dwa sposoby sądowej kontroli postanowień zawieranych umów, a także postanowień samych wzorców umów, co do ich zgodności z prawem. Ocena taka może być dokonana:

- in abstracto: ocena obejmuje wówczas jedynie wzorzec umowy a nie samą umowę, zaś podstawę kontroli stanowi w szczególności przepis art. 385 ¹ § 1 k.c. Jej celem jest ochrona zbiorowego interesu konsumentów. Powództwo w ramach abstrakcyjnej kontroli mogą wnieść podmioty wskazane w przepisie art. 479 ³⁸ k.p.c. Wyłącznie właściwym w tych sprawach jest Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Prawomocny wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów cechuje się tzw. rozszerzoną prawomocnością, co oznacza, że ma też skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania go do rejestru niedozwolonych klauzul umownych;

- in concreto, w toczącym się między przedsiębiorcą a konsumentem sporze, którego przedmiotem są skutki prawne określonego postanowienia zawartej umowy.

Klauzule niedozwolone cechuje brak mocy wiążącej od chwili zawarcia umowy lub związania stron wzorcem umownym (dla klauzul z wzorca).

Orzeczenie sądu, który stwierdza niedozwolony charakter postanowienia umownego, ma charakter deklaratywny, zarówno wówczas, gdy sąd orzeka w ramach kontroli incydentalnej, jak i wtedy, gdy dokonuje kontroli abstrakcyjnej (Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna. Komentarz do art. 385 ¹ k.c. Andrzej Kidyba (red.), Zdzisław Gawlik, Andrzej Janiak, Grzegorz Kozieł, Adam Olejniczak, Agnieszka Pyrzyńska, Tomasz Sokołowski. System Informacji Prawniczej LEX).

Ochrona konsumenta przed klauzulami niedozwolonymi w umowach i wzorcach umownych jest skuteczna ex lege i sąd może dokonać ustaleń w tym przedmiocie także z urzędu, podczas rozpoznawania sprawy między konsumentem a przedsiębiorcą (Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna. Komentarz do art. 385 ¹ k.c. Andrzej Kidyba (red.), Zdzisław Gawlik, Andrzej Janiak, Grzegorz Kozieł, Adam Olejniczak, Agnieszka Pyrzyńska, Tomasz Sokołowski. System Informacji Prawniczej LEX).

Zasadnicze wątpliwości wzbudzają postanowienia umowne nakładające na pozwaną zobowiązanie do uiszczenia kwot: wynagrodzenie prowizyjnego pożyczkodawcy w wysokości 3.163,00 zł, wynagrodzenie prowizyjne pośrednika w kwocie 247,00 zł.

Krytyczne stanowisko należy zająć wobec wysokości wynagrodzenia prowizyjnego, którego wartość jest bliska kwocie udzielonej pożyczki. Prowizja stanowi wynagrodzenie pożyczkodawcy w wysokości nieadekwatnej do nakładu pracy. Taka praktyka jest naruszeniem ustawy o kredycie konsumenckim i nieuczciwą praktyką rynkową. Ukrywanie dodatkowych prowizji wprowadza w błąd klienta, bo utrudnia mu porównywanie ofert konkurujących ze sobą firm.

Należy zatem uznać omawiane w poprzednich akapitach postanowienia za niedozwolone w rozumieniu art.385 ¹ § 1 k.c. Postanowienia te kształtują obowiązki leżące po stronie pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami.

Ciężar dowodu że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (art.385 ¹ § 4 k.c.). W świetle art.385 ¹ § 2 k.c., jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Nieprzekonywująca jest polemika pełnomocnika powódki dotycząca zastosowania w sprawie art. 385 ¹ § 1 k.c. sprowadzająca się do zapatrywania, że nie można uznać wartości składnika pozaodsetkowych kosztów kredytu za wygórowaną w sposób nieuzasadniony, o ile nie przekracza ona ograniczenia, jakie ustawodawca ustanowił w art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 993 ze zm.) w odniesieniu do sumy wszystkich pozaodsetkowych kosztów kredytu. Odpowiedzieć na ten zarzut można stwierdzeniem, że na owe pozaodsetkowe koszty kredytu może składać się wiele elementów, a więc opłaty, prowizje, podatki, marże i koszty usług dodatkowych, co wynika z art. 5 ust. 6 i 6a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 993 ze zm.).

Ustawowe ograniczenie łącznej wielkości tego rodzaju obciążeń konsumenta nie odbiera Sądowi możliwości (ani nie zwalnia go od obowiązku) dokonania oceny, czy postanowienie umowne określające obowiązek zapłaty każdego z tych składników z osobna nie stanowi klauzuli abuzywnej w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. Stanowisko powyższe znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo w postanowieniu z 11 września 2020 r. Sąd Najwyższy wskazał, że: „okoliczność, iż dane postanowienie umowne mieści się co do zasady w granicach określonych ustawą, nie wyłącza uznania go za niedozwolone w stosunku z konsumentem (zob. wyr. (...) z 21 stycznia 2015 r. w połączonych sprawach C-482/13, C-484/13, C-485/13 i C-487/13, (...) SA v. J. H. R. i inni oraz (...) SA v. M. R. L. i inni, pkt 40-41).

Dodatkowo Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazuje, że uznanie postanowienia umownego za określające świadczenie główne podlega wykładni zawężającej, a wszelkie wątpliwości w tym zakresie należy interpretować na korzyść konsumenta (zob. wyrok (...) z 26 lutego 2015 r. w sprawie C-143/13, B., I. O. M. v. S. V. România SA; wyrok (...) z 23 kwietnia 2015 r. w sprawie C-96/14, J.-C. V. H.. (...) SA)” (Postanowienie SN z 11.09.2020 r., II CNP 1/20, LEX nr 3080044).

Okoliczność, że pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego nie przekraczają wysokości określonej w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (obecnie tekst jedn. Dz. U. z 2019, poz. 1083 ze zm.), nie wyłącza oceny, czy postanowienia określające te koszty są niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 k.c.). / tak Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2021 r. w sprawie III CZP 42/20/.

Ukształtowanie praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, skutkujące rażącym naruszeniem jego interesów, może być efektem – jak w sprawie niniejszej – określenia wysokości jednego ze składników kosztów pozaodsetkowych w sposób radykalnie nieadekwatny do wzajemnych świadczeń przedsiębiorcy czy ponoszonych przez niego kosztów, prowadząc w rezultacie do istotnego naruszenia równowagi kontraktowej z pokrzywdzeniem konsumenta. Limitowanie przez ustawę rozmiaru całości obciążeń konsumenta z tytułu kosztów pozaodsetkowych kredytu nie może być interpretowane jako uprawnienie pożyczkodawcy do dowolnego określania wielkości poszczególnych składników tych kosztów – bez uwzględnienia treści art. 385 ¹ § 1 k.c. – o ile tylko ich suma nie przekroczy granicy zakreślonej przez ustawodawcę. Podkreślić trzeba, że przedsiębiorcę udzielającego kredytu konsumenckiego czy też pożyczki wiąże zarówno art. 385 ¹ § 1 k.c., jak i art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 993 ze zm.), co oznacza, że musi on mieć na uwadze zarówno to, by do umowy zawartej z konsumentem nie wprowadzać postanowień określających zobowiązania kontrahenta w sposób, który pozwalałby je uznać za klauzule niedozwolone, jak i dbać o to, by suma kosztów pozaodsetkowych nie wykroczyła poza ich maksymalną wysokość określoną ustawą.

W tym kontekście należy w pełni zgodzić się, że określenie prowizji na poziomie zbliżonym do wielkości pożyczonej kwoty nie znajduje żadnego uzasadnienia na gruncie równowagi kontraktowej w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem oraz problematyki ekwiwalentności ich świadczeń. Pojęcie prowizji – choć używane i przez ustawodawcę i w praktyce instytucji kredytowych – nie zostało ustawowo zdefiniowane, a w umowach zawieranych w obrocie finansowym odpowiadają mu rozmaite desygnaty, choć zwykle określa się tak jeden z elementów wynagrodzenia za udzielenie kredytu lub pożyczki, który – w przeciwieństwie do oprocentowania – nie jest zapłatą za możliwość korzystania z kapitału, ale stanowi swoiste wynagrodzenie instytucji kredytowej za czynności związane np. z zawarciem umowy (np. ocena zdolności kredytowej, przygotowanie i analiza dokumentów), z pozostawaniem w gotowości udostępnienia środków w przypadku kredytu niewykorzystanego czy z podejmowaniem czynności związanych z wcześniejszą spłatą kredytu lub pożyczki albo odstąpieniem przez kontrahenta od umowy. W realiach rozpoznawanej sprawy można mówić jedynie o prowizji za udzielenie pożyczki, natomiast równocześnie brak jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż koszty, jakie pożyczkodawca poniósł w związku z czynnościami skutkującymi zawarciem umowy i wypłatą kapitału, pozostają w choćby zbliżonej proporcji do żądanego od pozwanego świadczenia wzajemnego. Bez wątpienia, tego rodzaju postanowienia umowne dotyczące prowizji są niezgodne z zasadami uczciwości kupieckiej, a także z zasadami współżycia społecznego i kształtują obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, skoro nie mają jakiegokolwiek uzasadnienia i powiązania ekonomicznego z poniesionymi rzeczywiście kosztami przedsiębiorcy udzielającego pożyczki. Wszelkie opłaty pobierane przez pożyczkodawcę powinny wyrównywać rzeczywiste koszty poniesione przez niego w związku z podjęciem danej czynności i nie powinny być rażąco wysokie dla konsumenta, a zatem nie powinny być formułowane w sposób ryczałtowy, bez odzwierciedlenia w kosztach ponoszonych rzeczywiście przez pożyczkodawcę. Niedopuszczalna jest sytuacja, gdy jedna ze stron umowy, wykorzystując swoją pozycję profesjonalisty, kształtuje postanowienia umowne w taki sposób, że wprowadza do niego konstrukcję prawną, która prowadzi do pokrzywdzenia drugiej strony stosunku prawnego, w tym wypadku konsumenta, a tym samym do rażącego naruszenia jego interesów.

Spełnione są również pozostałe przesłanki zastosowania art. 385 ¹ § 1 k.c., skoro strona powodowa bezsprzecznie, zawierając przedmiotową umowę pożyczki, posłużyła się wzorcem umownym, na który konsument nie miał rzeczywistego wpływu, a prowizja co do zasady nie ma charakteru świadczenia głównego (tak np. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2004 r., I CK 472/03, niepubl. lub w wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta z dnia 14 grudnia 2010 r., XVII AmC 426/09, niepubl.) – za główne można uznać przede wszystkim takie świadczenie, które wyznaczone jest przez essentialia negotii danej umowy, tymczasem w rozpoznawanej sprawie mamy do czynienia z wynagrodzeniem za podjęcie czynności związanych z zawarciem umowy, nie zaś z zapłatą za możność korzystania z kapitału, którą można byłoby ewentualnie zakwalifikować jako świadczenie główne w ramach umowy pożyczki. Wobec powyższego, stwierdzić trzeba, iż postanowienie umowy pożyczki zobowiązujące konsumenta do zapłaty wygórowanej prowizji nie wiąże pozwanej, a tym samym roszczenie o zapłatę jej pozostałej, nieuiszczonej dotąd części, jest niezasadne.

Postanowienie niedozwolone nie wiąże konsumenta, a zatem nie wywołuje ono skutków prawnych od samego początku i z mocy samego prawa, co sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu (wyrok SN z 4.04.2019 r., III CSK 159/17, LEX nr 2642144).

Zgodnie z art. 385 ¹ § 2 kc, jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Mając na uwadze powyższe rozważania, należało określić wysokość zobowiązania pozwanego z tytułu zawartej umowy pożyczki z uwzględnieniem abuzywnego charakteru klauzul, które nie wiązały pozwanego.

Całość zobowiązania pozwanej w umowie określono na sumę 9.900,00 zł. W wyniku stwierdzenia abuzywności wynagrodzenia prowizyjnego pożyczkodawcy w wysokości 3.163,00 zł oraz wynagrodzenia prowizyjnego pośrednika w kwocie 247,00 wskazaną sumę zobowiązania należało pomniejszyć o te dwie wartości, co daje sumę 6.490,00 zł. Taką więc sumę pozwana wina spłacić powódce w dniu zawarcia umowy. W pozostałym zakresie umowa wiązała strony.

Zgodnie z umową spłata powinna następować w 36 miesięcznych, równych ratach, płatnych w terminach określonych w harmonogramie. Aby obliczyć wysokość jednej raty należało podzielić kwotę 6.490,00 zł przez 36, co daje wartość 180,28 zł.

Do dnia wypowiedzenia umowy tj. do 24 kwietnia 2024 roku pozwana z tytułu zawartej umowy nr. (...) zapłaciła na rzecz powódki kwotę 5.225,00 złotych.

Mając na uwadze, że jedna rata winna wynosić 180,28 zł pozwana do tego czasu spłaciła niemal 29 rat, mimo że wymagalne były dopiero 22 raty (23 rata winna być spłacona 23 maja 2024 roku).

Mając powyższy na uwadze, wypowiedzenie umowy przez powódkę było nieskuteczne, albowiem nie doszło do zachowania warunków umownych do tego uprawniających. Tym samym roszczenie powódki co do pozostałej do zapłaty kwoty nie przeszło w stan natychmiastowej wymagalności. Z tych samych przyczyn wypełnienie weksla było niezgodne z deklaracją wekslową.

Przy dokonywaniu powyższych obliczeń, Sąd nie uwzględnił odsetek za opóźnienie w płatnościach poszczególnych rat, bowiem od chwili płatności pierwszej raty saldo spłat wykazywało nadpłatę, która zgodnie z umową winna być zaliczana na poczet kolejnej raty. Brak więc podstaw do doliczania wskazanej kwoty, jako iż brak było opóźnienia po stronie pozwanej.

Z uwagi na fakt, iż w niniejszej sprawie w dniu 8 października 2024 roku Sąd Rejonowy w Łęczycy wydał wyrok zaoczny, należało w pierwszej kolejności uchylić tenże wyrok, o czym to Sąd orzekł w pkt I wyroku. Zgodnie bowiem z art. 347 kpc po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Mając na względzie powyższe Sąd ostatecznie oddalił powództwo, o czym to orzekł
w pkt II wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o treść art. 98 § 1 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 200 zł. złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.